Zaburzenia koncentracji uwagi u dzieci

       W ostatnich latach rośnie liczba dzieci, które mają problemy ze skupieniem uwagi i koncentracją na wybranym zadaniu. Już od przedszkola daje się zauważyć u najmłodszych brak zainteresowania tematem prowadzonych zajęć, porzucanie jednej zabawy na rzecz innej,  czy niekończenie rozpoczętego zadania.

        Nadmiar bodźców, które rozpraszają uwagę, częste i długie  korzystanie z urządzeń mobilnych, jak również duża ilość zajęć dodatkowych w tygodniu przyczyniają się do tego, że coraz więcej dzieci ma problemy z koncentracją. Tymczasem jest to umiejętność, którą należy  ćwiczyć od najmłodszych lat, dostosowując czas skupienia do wieku dziecka.

        Zaburzenia uwagi i koncentracji u dzieci najczęściej zauważa się, gdy dziecko rozpoczyna edukację szkolną. Zauważa się dwa momenty, kiedy dzieciom trudno się skoncentrować:

• pierwsza klasa – gdy dziecko musi przestawić się na tryb nauki szkolnej (skupienie na lekcji przez 45 min.) 
• czwarta klasa – kiedy dziecko musi przestawić się na lekcje z różnymi nauczycielami

Zauważa się wiele przyczyn, które wpływają na koncentrację uwagi i skupienie dziecka. Mogą to być zarówno problemy zdrowotne, jak i błędy wychowawcze rodziców. Bez względu na to co stanowi przyczynę, należy wspierać dziecko w prawidłowym rozwoju. 

Jakie zachowania świadczą o braku koncentracji uwagi naszej pociechy?

• Dziecko ma ciągłe problemy z utrzymaniem skupienia, łatwo rozproszyć jego uwagę,
• Odnosisz wrażenie, że mówisz a dziecko nie słyszy, mimo, że patrzy na Ciebie,
• Zaczyna zadanie ale go nie kończy,
• Nie utrzymuje porządku i ma trudności z organizacją stanowiska pracy/zabawy,
• Często gubi rzeczy lub zapomina, gdzie je zostawiło,
• Jeśli jakieś zadanie wydaje mu się za trudne, łatwo się poddaje,
• Często zapomina o codziennych obowiązkach i zadaniach.

Jeżeli nasze dziecko ma problemy z koncentracją i skupieniem uwagi, możemy, a nawet musimy mu pomóc w prawidłowym rozwoju. Istnieje wiele efektywnych sposobów, jednak wszystko zależy od naszej konsekwencji i  zaangażowania.

Jak wspomagać dziecko w przezwyciężaniu jego trudności?

• Ważne jest dostosowanie zadań do możliwości dziecka tzw. „skalowanie trudności”,
• Należy często zmieniać wykonywane aktywności,
• Jeżeli chcemy aby dziecko coś zapamiętało, to lepiej powtarzać krócej i często, niż rzadko a długo (codziennie po kilka minut a nie raz w tygodniu przez godzinę),
• Gdy dziecko nie może usiedzieć w miejscu, należy wprowadzić trochę ruchu do wykonywanej czynności lub zrobić krótką przerwę,
• Aby wzmocnić koncentrację, należy zmniejszyć ilość zabawek w pokoju. Lepiej co jakiś czas je zamieniać,
• Jeśli chcemy dziecku udostępnić multimedia, to należy zachować w tym wielki umiar. Komputer, czy telewizor bardzo rozpraszają i utrudniają koncentrację,
• Bardzo ważnym elementem jest aktywność fizyczna – dzieci powinny się dużo ruszać, skakać, biegać, huśtać – pamiętajmy o tym!
• Niezbędna jest również prawidłowa i urozmaicona dieta, która powinna zapewnić odpowiednią ilość białka, węglowodanów i tłuszczy.
• Należy również zadbać o odpowiedni rytm dnia i porządkowanie spraw. Dzięki temu wzmocnimy poczucie bezpieczeństwa oraz nauczymy małego człowieka odpowiedzialności i uporządkowania.

Kilka ćwiczeń i zabaw wspomagających koncentrację uwagi:

• Gra w szachy, bierki, memory, puzzle,
• Odtwarzanie z pamięci wcześniej obserwowanych przedmiotów (słownie lub rysunkowo),
• Wyszukiwanie szczegółów na rysunkach lub różnic między ilustracjami,
• Wykonywanie działań matematycznych w pamięci, ćwiczenia typu odliczanie wstecz,
• Rysowanie w obrębie konturów, kopiowanie przez kalkę, rysowanie po śladzie, kolorowanie drobnych elementów, labirynty,
• Wyszukiwanie szczegółów na rysunkach lub różnic między ilustracjami,
• Mozaikowe układanki, geometryczne domino, odtwarzanie z pamięci  prostych wzorów, czy układu klocków,
• Składanie całości z części, dobieranie części do całości, układanie obrazków po ich uprzednim rozcięciu,
• Tworzenie nowych wyrazów z liter innego wyrazu,
• Odtwarzanie struktur dźwiękowych, graficzne odtwarzanie słyszanych dźwięków,
• Zabawy konstrukcyjne, majsterkowanie, malowanie pędzelkiem na szkle,
• Słuchanie audiobooków lub tekstu czytanego głośno przez osobę dorosłą z jednoczesnym śledzeniem tekstu, opowiadanie treści lub układanie planu wydarzeń.

Bibliografia:

Biela A., 100 zabaw z detektywem Motywem. Poradnik dla opiekunów, Edgard, Warszawa 2016.
Forzpańczyk A., Koncentracja. Skuteczny trening skupiania uwagi, Edgard, Warszawa 2015.
Janiszewska B., Uwaga. Wspomaganie koncentracji i nie tylko, Seventh Sea, Warszawa 2007.
Sosin I., Koncentracja. Ćwiczenia i karty pracy do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, Raabe, Warszawa 2014.